Nowoczesna diagnoza funkcji poznawczych, adaptacyjnych i uwagi – co możemy dziś zaproponować dzieciom, młodzieży i dorosłym?
Współczesna diagnostyka psychologiczna daje ogromne możliwości – nie tylko w zakresie rozpoznania trudności, ale przede wszystkim w planowaniu skutecznego wsparcia. Poniżej przedstawiamy trzy narzędzia, z których korzystamy w naszej placówce – każde z nich pełni inną, ale równie istotną rolę w procesie diagnozy i rozwoju.
Umów się na wizytę!
- Skala Inteligencji Stanford-Binet, edycja 5 (Binet-5), to nowoczesny i wszechstronny test psychologiczny służący do pomiaru inteligencji ogólnej (IQ). Narzędzie to pozwala na ocenę funkcjonowania intelektualnego u osób w wieku od 2 roku życia (również młodzież i osoby dorosłe). Jest to jedyny test, który precyzyjnie może rozróżnić stopnie niepełnosprawności intelektualnej u osoby badanej.
Test obejmuje 5 czynników poznawczych, analizowanych w dwóch trybach (werbalnym i niewerbalnym):
Rozumowanie płynne
Wiedzę
Rozumowanie ilościowe
Przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne
Pamięć roboczą
Dla kogo?
Stanford-Binet 5 to narzędzie o szerokim zastosowaniu w psychologii klinicznej, edukacyjnej oraz rozwojowej. Szczególnie wartościowe jest jego wykorzystanie m.in. w:
- Autyzm dziecięcy vs. Zespół Aspergera
- Zaburzenia rozwojowe – opóźnienia intelektualne, nieharmonijny rozwój funkcji poznawczych
- Ocena funkcjonowania dzieci zdolnych – wykrywanie ponadprzeciętnych zdolności intelektualnych
- Trudności w nauce – ocena stylu uczenia się, analiza deficytów poznawczych
- Ocena funkcjonowania intelektualnego u dorosłych i seniorów – np. przy podejrzeniu otępień, afazji, uszkodzeń mózgu
- Wspieraniu procesów diagnostycznych w psychologii klinicznej, edukacyjnej i rozwojowej
Dlaczego warto wybrać test Binet-5?
- Diagnoza indywidualnego profilu poznawczego – mocne i słabe strony intelektu
- Rzetelne i wystandaryzowane narzędzie o wysokiej trafności i wartości diagnostycznej
- Umożliwia planowanie dalszego wsparcia – zarówno edukacyjnego, jak i terapeutycznego
- Może być pomocny przy orzeczeniach i opiniowaniu psychologiczno-pedagogiczny
-
ABAS-3 (System Oceny Zachowań Adaptacyjnych, Wydanie Trzecie) to standaryzowane narzędzie diagnostyczne, które mierzy funkcjonowanie adaptacyjne – czyli to, jak osoba radzi sobie z codziennymi wymaganiami życia. Ocenia nie tyle poziom intelektualny, co praktyczne umiejętności życiowe potrzebne do samodzielnego funkcjonowania w domu, w szkole, w pracy i w relacjach społecznych. Może być stosowany od niemowląt po osoby dorosłe.
ABAS-3 to nie tylko diagnoza – to także PLAN DZIAŁANIA
Unikalną cechą ABAS-3 jest to, że w jego skład wchodzi Plan Interwencji – narzędzie praktyczne i wspierające:
- Indywidualne rekomendacje terapeutyczne i edukacyjne
- Propozycje ćwiczeń, treningów i działań rehabilitacyjnych, dostosowanych do konkretnych potrzeb dziecka
- Wskazówki dla specjalistów, nauczycieli i rodziców – jak wspierać rozwój funkcji adaptacyjnych
- Możliwość monitorowania postępów i modyfikacji wsparcia w czasie
Plan interwencji sprawia, że ABAS-3 to nie tylko narzędzie diagnostyczne, ale praktyczne wsparcie w pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych (SPE), w tym dzieci z autyzmem, zespołem Aspergera, niepełnosprawnością intelektualną, czy opóźnieniem rozwoju.
ABAS-3 ocenia trzy główne domeny funkcjonowania adaptacyjnego, zgodnie z klasyfikacjami diagnostycznymi (DSM-5 i ICD-10/11):
- Umiejętności koncepcyjne – m.in. komunikacja, rozwój języka, funkcje akademickie (czytanie, pisanie, liczenie)
- Umiejętności społeczne – nawiązywanie i utrzymywanie relacji, rozumienie norm społecznych, empatia
- Umiejętności praktyczne – dbanie o siebie, zarządzanie czasem, bezpieczeństwo, korzystanie z usług społecznych
Na podstawie wyników otrzymuje się ogólny wskaźnik funkcjonowania adaptacyjnego (GAC) oraz szczegółowy profil umiejętności w 10 podskalach (np. samoobsługa, zdrowie, zarządzanie pieniędzmi, praca, korzystanie z technologii itd.).
Zastosowanie ABAS-3 w praktyce diagnostycznej
ABAS-3 to narzędzie szeroko stosowane przez psychologów, pedagogów i specjalistów ds. rozwoju. Jest kluczowym elementem diagnozy różnicowej oraz procesów orzeczniczych.
- Diagnoza niepełnosprawności intelektualnej – ABAS-3 jest wymaganym narzędziem uzupełniającym test IQ przy stawianiu diagnozy wg klasyfikacji DSM-5 i ICD-1
- Różnicowanie między zaburzeniami rozwoju – np. autyzmem, zespołem Aspergera, czy ADHD
- Ocena potrzeb edukacyjnych – określanie poziomu samodzielności ucznia i dostosowań w edukacji
- Planowanie terapii i wsparcia – w tym terapii zajęciowej, psychologicznej i pedagogicznej
- Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego, wsparcia socjalnego czy opieki prawnej
Kto wypełnia test?
ABAS-3 opiera się na ocenie przez osoby znaczące – może być wypełniany przez:
- Rodziców
- Nauczycieli
- Specjalistów
- Samodzielnie przez osoby dorosłe (wersja samoopisowa)
- To podejście pozwala ocenić, jak funkcjonowanie wygląda w praktyce, w różnych środowiskach – a nie tylko w warunkach testowych.
Dlaczego warto wykonać diagnozę ABAS-3?
- Obiektywna ocena codziennego funkcjonowania – nie tylko „co ktoś potrafi w testach”, ale jak sobie radzi w realnym życiu
- Niezbędne narzędzie przy diagnozie niepełnosprawności intelektualnej, autyzmu, Zespołu Downa i innych zaburzeń rozwojowych
- Pomaga w tworzeniu indywidualnych programów wsparcia (IPET, WWR, terapia)
- Przydatny w diagnozie funkcjonowania osób dorosłych – także w kontekście ZUS, MOPS czy orzeczeń o niepełnosprawności
3. MOXO – nowoczesna diagnoza uwagi i impulsywności
Komputerowy test, który widzi więcej niż zwykła obserwacja. MOXO to praktyczne narzędzie, które pomaga zrozumieć, jak dziecko (lub dorosły) przetwarza informacje w środowisku pełnym bodźców – czyli dokładnie tak, jak w codziennym życiu.
MOXO d-CPT (MOXO Continuous Performance Test) to standaryzowany, komputerowy test diagnostyczny służący do oceny uwagi, impulsywności, nadruchliwości i tempa pracy. To narzędzie jest szczególnie przydatne w diagnozie ADHD i innych zaburzeń uwagi u dzieci, młodzieży i dorosłych. Stosowany od 6. roku życia.
Test MOXO mierzy cztery główne wskaźniki funkcjonowania uwagowego:
- Uwaga – zdolność do koncentracji na zadaniu
- Impulsywność – tendencja do pochopnych reakcji bez przemyślenia
- Nadruchliwość – poziom niekontrolowanej aktywności ruchowej i psychoruchowej
- Tempo – wydajność i rytm pracy, czas reakcji
Test trwa ok. 15–20 minut i jest dostosowany do wieku osoby badanej. Osoba wykonuje zadanie na komputerze, reagując na bodźce wizualne i dźwiękowe – w obecności realistycznych dystraktorów (rozpraszaczy), takich jak dźwięki rozmów, hałasy, migające obrazy, co odzwierciedla rzeczywiste warunki szkolne lub życiowe.
Czym MOXO wyróżnia się spośród innych testów?
- Obiektywność – wyniki nie zależą od opinii diagnosty, tylko od rzeczywistej reaktywności osoby badanej
- Realistyczne dystraktory – test symuluje codzienne środowisko, np. klasę szkolną lub biuro
- Szybka i czytelna analiza wyników – graficzne profile uwagi i impulsywności
- Dostępność norm wiekowych – różne wersje dla dzieci i dorosłych
Zastosowanie MOXO w praktyce diagnostycznej
MOXO to nie tylko test ADHD. Jego zastosowanie jest znacznie szersze i może być częścią szerszej diagnozy neuropsychologicznej:
- Diagnoza ADHD (dzieci, młodzież, dorośli) – weryfikacja objawów uwagowych i impulsywnych
- Monitorowanie skuteczności terapii i leczenia farmakologicznego – np. przed i po podaniu leku
- Ocena przyczyn trudności szkolnych – rozpoznanie zaburzeń koncentracji, nawet przy braku ADHD
- Diagnostyka różnicowa – np. odróżnienie ADHD od zaburzeń lękowych czy depresyjnych
- Wspomaganie orzecznictwa psychologiczno-pedagogicznego
Dlaczego warto wykonać test MOXO?
- Nowoczesna forma – komputerowa i atrakcyjna dla dzieci
- Rzetelna i szybka diagnoza zaburzeń uwagi
- Możliwość obserwacji postępów i skuteczności leczenia
- Wysoka trafność i zgodność z wytycznymi diagnostycznymi (DSM-5, ICD-11)